Τα επίθετα για να
περιγράψουμε οσα ζούμε εχουν αρχίσει να εξαντλούνται. Αλλωστε, η κατάσταση έχει
περιπλακεί τόσο πολύ που δεν την “βγάζεις” μ' ένα “πρωτοφανής”, ούτε μ' ένα
“εφιαλτική”. Η πραγματικότητα υπερβαίνει τους ορισμούς της όχι μόνο σε υλικό
επιπεδο αλλά -κυρίως- σε επίπεδο κατανόησης και ψυχικής αποδοχής. Μεταξύ μας η
παρούσα κρίση είναι η στιγμής της Αλήθειας και για τους πλέον επαίοντες.
Όπως
μου έλεγε γνωστός οικονομικός αναλυτής, οι ειδικοί καλούνται τώρα να κάνουν
χρήση όλων όσων εμαθαν στα πανεπιστημιακά χρόνια αλλά ουδέποτε πίστευε κανείς
τους ότι μπορεί να συμβούν ταυτοχρόνως. Αρθρογράφος των NYTimes θύμισε τον
χαρακτηρισμό του Kant για τη Γαλλική Επανάσταση. “Μεγάλο Γεγονός” την είχε
αποκαλέσει, το ίδιο -σύμφωνα με τον Αμερικανό δημοσιογράφο- ισχύει και με την
Παγκόσμια Κριση του καιρού μας. Είναι ένα “Μεγάλο Γεγονός” που θα αλλάξει την
όψη του κόσμου σε πολλά επίπεδα. Εμβρυουλκός η ελληνική περίπτωση σ' αυτό το
γιγαντιαίο ντόμινο και puzzle μαζί. Έχει ειπωθεί και έχει γραφτεί πολλές φορές:
οι εξελίξεις μας υπερβαίνουν και οι μη μετέχοντες στα νευραλγικά κέντρα των
αποφάσεων -είτε προκειται για χώρες, οι ηγεσίες τους δηλαδή, είτε για πολίτες- το
μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βρισκόμαστε σε εγρήγορση, να ψάχνουμε την
αλήθεια, να μην αφηνόμαστε να παρακολουθούμε τη ζωή μας να συμβαίνει σαν να μην
μας περιλαμβάνει.
Βρήκα πολύ εύστοχο το
απόσπασμα που παραθέτω. “Στους καιρούς της αδυναμίας συχνά δεν λείπει η σωστή
γραμμή, αλλά η μία γραμμή... Όλα είναι εδώ, όλα όμως είναι πάρα πολύ. Δεν
λείπουν οι προτάσεις, γινόνται δεκτές όμως πάρα πολλές. Δεν λείπουν οι σωστές
διαπιστώσεις, τις ξεχνάμε όμως πολύ γρήγορα. Στους καιρούς της αδυναμίας είναι κανείς
στρατευμένος και δεν στρατεύεται. Στους καιρούς της αδυναμίας πολλά είναι
σωστά, όμως ταυτοχρόνως πολλά είναι αναγκαία και λίγα μπορούν να γίνουν...”
Το απόσπασμα προέρχεται
απο ενα λιγνό βιβλιαράκι που έπεσε πρόσφατα στα χέρια μου, με πολιτικά κείμενα
του Μπρέχτ και τίτλο “Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια”. Είναι
ασφαλώς προϊόν άλλων συγκυριών (δεκαετία του '30 με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα
να κερδίζουν μέρα με τη μέρα έδαφος) και άλλων προταγμάτων (ανελέητη κριτική
του φασισμού και αφύπνιση της γερμανικής κοινωνίας) που όμως μπορεί να
χρησιμοποιηθεί ως ευσύνοπτος οδηγός προσέγγισης της αλήθειας και στις μέρες
μας. Χρειάζεται θάρρος, εξυπνάδα, τέχνη, κρίση και πονηριά λέει ο Μπρέχτ. Όλα
μαζι γιατί αλλιώς, η αλήθεια θα μείνει μισή, βορά στη ψευτιά και την αμάθεια.
Αξίζει να ρίξετε μια ματιά στο τομίδιο, ιδίως οι δημοσιολογούντες.
ΥΣ. Τις “Πέντε
δυσκολίες...” του Μπρέχτ μου συνέστησε μετά θέρμης ο δικός μας Θοδωρής Γκόνης,
ο “θαυματοποιός του Βορρά”. Ξεχωριστή περίπτωση αθόρυβου δημιουργού με άποψη
και κυρίως σημαντικό καλλιτεχνικό έργο που το φέρει εις πέρας σε πείσμα των
καιρών, σε πείσμα των πάσης φύσεως εμποδίων. Περιγράφει ποιητικά τη... θητεία
του στη Μακεδονία μέσα στον “Υπνο της Αδριανουπόλεως”, το ολόφρεσκο βιβλίο του.
Ο Θοδωρής ετοιμάζει απο τώρα το φετινό πρόγραμμα για το φεστιβάλ Φιλίππων και
μου αποκάλυψε το θέμα. Πολυμορφικό αφιερωμα σε 7 ποιητές της Ελλάδας. Καλή
επιτυχία.
